μᾶλλον ἀπὸ κἄνα βοθροσάϊτ

ἔ; 

Όπως αποδεικνύει με αδιάσειστα στοιχεία ο Δρ. Ιωάννης Σ. Παπαφλωράτος στο δίτομο έργο του «Η Ιστορία του Ελληνικού Στρατού 1833-1949», η παραφιλολογία που έχει καλλιεργηθεί για σφοδρή διαφωνία Βενιζέλου- Κωνσταντίνου για την κατεύθυνση που έπρεπε να κινηθεί ο Ελληνικός Στρατός (Θεσσαλονίκη ή Μοναστήρι) αποτελεί ένα ακόμα «δημιούργημα» του Εθνικού Διχασμού, καθώς δεν υπήρξε διαφωνία μεταξύ των δύο και η απόφαση ήταν η ίδια: Θεσσαλονίκη. Το περίφημο «τηλεγράφημα της Θεσσαλονίκης» στάλθηκε από τον Βενιζέλο στις 13/26 Οκτωβρίου. 1 ώρα και 20 λεπτά νωρίτερα είχε εκδοθεί διαταγή του Κωνσταντίνου για κίνηση του Στρατού προς τη Θεσσαλονίκη. Μεσούντος του Εθνικού Διχασμού, στις 15/25 Αυγούστου 1917 στη Βουλή ο Ελευθέριος Βενιζέλος ισχυρίστηκε ότι από την Κοζάνη ο Κωνσταντίνος απέστειλε τηλεγράφημα όπου ανέφερε και τα εξής: «Εγώ, έχω καθήκον να στραφώ προς το Μοναστήριον, εκτός αν το απηγόρευσετε», για να απαντήσει ο Βενιζέλος Σου απαγορεύω». Στην ίδια συνεδρίαση, ο Κρητικός πολιτικός είπε ότι: «Τα στρατιωτικά ζητήματα είναι κατ' εξοχήν πολιτικά ζητήματα... Απηγόρευσα λοιπόν εις τον Διάδοχον τότε να προβεί εις το Μοναστήριον και του είπα να βαδίσει προς τη Θεσσαλονίκην». Πρόσθεσε στη συνέχεια ότι από την αρχή του πολέμου είχε διατάξει τον Αρχιστράτηγο να κινηθεί προς τη Θεσσαλονίκη. Το 1932, επί κυβερνήσεως Φιλελευθέρων, από την ανάρτηση της επίσημης έκθεσης για τους Βαλκανικούς Πολέμους, οι οποίοι άλλαξαν την ημερομηνία αποστολής του τηλεγραφήματος από 13/26 Οκτωβρίου σε 12/25 Οκτωβρίου για να αποδείξουν ότι οι οδηγίες του Βενιζέλου εκδόθηκαν πριν τη διαταγή του Κωνσταντίνου. Ξέσπασε σάλος, καθώς πολλοί από τους πρωταγωνιστές των γεγονότων ήταν ακόμα εν ζωή. Μετά την πτώση της Κυβέρνησης Βενιζέλου έγινε ενδελεχής έρευνα στα αρχεία που αποκάλυψε την πραγματικότητα την οποία αναφέραμε παραπάνω (Περισσότερα στο βιβλίο του Π. Παναγάκου «ΣΥΜΒΟΛΗ ΕΙΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑΝ ΤΗΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ 1912-1922», ΑΘΗΝΑΙ 1961).