Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων «ήταν μια χιλιετηρίδα μπροστά από την εποχή του»

Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων* ήταν η περιπλοκότερη συσκευή του κόσμου τουλάχιστον για 1.000 χρόνια μετά την κατασκευή του, δείχνει το νέο μοντέλο πού παρουσίασε ελληνοβρετανική ερευνητική ομάδα. Ο μηχανισμός φαίνεται ότι παρακολουθούσε τις κινήσεις των ουράνιων σωμάτων καί προέβλεπε εκλείψεις.

Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων, η αρχαιότερη συσκευή μέ γρανάζια, «ήταν όσο σημαντικός για την τεχνολογία όσο είναι Ακρόπολη για την αρχιτεκτονική» σχολίασε ο αστρονόμος Ιωάννης Σειραδάκης, μέλος της ομάδας πού παρουσιάζει νέο μοντέλο γιά τήν λειτουργία της συσκευής τήν Πέμπτη στο περιοδικό Nature.

Σύμφωνα μέ το αναθεωρημένο μοντέλο, η συσκευή βρισκόταν αρχικά τοποθετημένη σε ένα ξύλινο πλαίσιο μέ δύο πόρτες όπου αναγραφόταν οι οδηγίες χρήσης. Στο μπροστινό μέρος υπήρχε ένα καντράν πού απεικόνιζε τον ελληνικό ζωδιακό κύκλο καί το αιγυπτιακό ημερολόγιο σε ομόκεντρους κύκλους. Στο πίσω μέρος, δύο ακόμα καντράν έδειχναν τους κύκλους καί τις εκλείψεις της Σελήνης.

Γρανάζια καί επιγραφές

Οι αστρονομικοί κανόνες πού προσομείωνε η μηχανή ήταν ακριβέστατοι, σχολιάζει στο Reuters ο Μάικ Έντμουντς του Πανεπιστημίου του Κάρντιφ. Για παράδειγμα, ο σχεδιαστής του μηχανισμού γνώριζε ότι η ταχύτητα τής Σελήνης καθώς κινείται στον ουρανό αυξομειώνεται, καθώς η τροχιά του φεγγαριού γύρω από τη Γη είναι ελλειπτική καί όχι εντελώς κυκλική, όπως ανακάλυψε ο Ίππαρχος τόν 2^ο αιώνα π.Χ.

Οι ερευνητές μελέτησαν τά απομεινάρια τού μηχανισμού μέ τομογραφία ακτίνων Χ. Στις εικόνες υψηλής ανάλυσης πού μελετήθηκαν διακρίνονται διπλάσιες επιγραφές από όσες ήταν γνωστές μέχρι σήμερα. Οι ανάγλυφες ενδείξεις, σέ συνδυασμό μέ τήν ανάλυση των γραναζιών, υποδεικνύει ότι η συσκευή μπορούσε νά παρακολουθεί τις κινήσεις τουλάχιστον δύο πλανητών -του Ερμή καί τής Αφροδίτης- καί πιθανώς τριών πλανητών ακόμα.

Η εικονική ανακατασκευή δείχνει ότι ο μηχανισμός περιείχε 37 γρανάζια, από τά οποία τά 30 έχουν αναγνωριστεί άμεσα καί τα επτά είναι υποθετικά. Μέχρι σήμερα, η επικρατούσα εκτίμηση ήταν μόνο 31 γρανάζια.

Βασισμένοι στις επιγραφές, οι ερευνητές εκτιμούν ότι ο Μηχανισμός των Ανρικυθήρων κατασκευάστηκε το 150-100 π.Χ. καί παρέμεινε η τελειότερη μηχανή του κόσμου μέχρι τήν εμφάνιση των μεσαιωνικών μηχανικών ρολογιών πού χρησιμοποιούνταν στους καθεδρικούς ναούς.

Ο χάλκινος μηχανισμός ανασύρθηκε το 1901 από ένα ναυάγιο έξω από τα Αντικύθηρα σε βάθος 42 μέτρων. Μέχρι σήμερα έχουν βρεθεί 81 κομμάτια του. Το πλοίο, πού βυθίστηκε γύρω στο 60 π.Χ. ήταν ρωμαϊκό, μετέφερε όμως ελληνικό φορτίο.

Πιστεύεται ότι είχε αποπλεύσει άπό τήν Ρόδο, όπου έζησε ο Ίππαρχος, δημιουργώντας στους ερευνητές τήν υποψία ότι ο μεγάλος αστρονόμος καί μαθηματικός είχε κάποιο ρόλο στο σχεδιασμό του μηχανισμού.

* Πόλη της Μεσοποταμίας, έδρα Ασιατών ιπποκόμων καί οικονομική πρωτεύουσα τών Ασσυρίων, ανταγωνιστική τά μάλα τών Πασαργαδων.